?ocuklu?umun Antalyas?

Ge?en hafta Erdo?an Kahya dostum biraz acele etti. Bir ?Merhaba? yaz?s? bile yazamadan konuya girmi?tim. Merhaba?m?n ?z? k?saca ??yle: Her hafta pazartesi g?nleri ?Antalyabugun? sitesindeki bu k??emden sizlere, Antalya kentinin ge?mi? ya?amlar?ndan bilgiler, ya?anm??l?klar sunaca??m. Bu k??e Antalya?n?n, Nostalji kokan k??esi olacak. Daha ilk yaz?mda bir yorum bile ald?m. Sn. S?leyman Akdeniz?e yorumu i?in te?ekk?r ederim.  Yorumlar yazar?, daha fazla ve ?zenle yazmaya ?k??k?rt?yor.? Yani sizlerden beni ?k??k?rtman?z??  bekliyorum. ?imdi izninizle a?a??daki yaz?mla sizleri ?Antalya?n?n yak?n ge?mi?i?nde yine bir yolculu?a ??karay?m.

?ocuklu?umun Antalya?s?

Hepimiz ge?mi?imize bakt???m?zda, ki?iliklerimizin ?ocukluk y?llar?m?zda geli?en olaylar taraf?ndan ?ekillendirildi?ini g?r?r?z. Ben de ?ocukluktan ba?layarak Antalya?da ge?irmi? oldu?um ya?am?ma bakt???mda, kendimde bunun izlerini ya?ar?m.

Bug?n Antalya?n?n caddelerine bak?nca Antalya?y? adeta tan?yam?yorum. Benim ?ocuklu?umda Antalya?n?n t?m caddeleri yemye?ildi. Eskiden kald?r?m kenarlar?nda, cadde ortalar?nda; g?lgesi kald?r?mdan caddenin yar?s?na kadar ta?an yalanc? karabiber ve akasya a?a?lar?, yaz s?ca??nda insanlara serinlik verirdi. Bu a?a?lar?, ?enerji hatlar?na zarar veriyor? diye veya yollar? geni?letmek i?in adeta katlettiler. Atat?rk Caddesi?ndeki palmiye a?a?lar?n? da kesmek i?in, ?ehir planc?lar?m?z?n a??zlar? suland?. Fakat bir t?rl? buna cesaret edemediler. Yine de Antalya?n?n yaz aylar?nda ?evreye serinlik veren su kanallar?n? kapatt?rmaktan kendilerini al?koyamad?lar. Sonra bu kanallar?n bir b?l?m?, tekrar ilk durumuna d?nd?r?lmeye ?al???ld?ysa da, hi?bir zaman eski i?levine ula?amad?.

Eskiden bu kanallarda, hatta Antalya?n?n k???c?k dar sokaklar?nda D?den ?ay??ndan gelen g?r?l g?r?l buz gibi sular akard?. ?ocuklu?umuzda sokak ba?lar?nda, k???ttan veya ?am a?a?lar?n?n kal?n kabuklar?ndan oyarak yapt???m?z kay?klar?m?z? bu ar?k sular?na koyar, ak?nt?n?n h?z?yla a?a??lara do?ru u?arcas?na giden kay???m?za yeti?ebilmek i?in, b?t?n soka?? ba?tan a?a?? soluk solu?a ko?ard?k.

Caddeler yaz aylar?nda bu suyla y?kan?r, etrafa serinlik verilmeye ?al???l?rd?. Kente yedi koldan giren D?den ?ay?, bah?eleri sular; de?irmenleri d?nd?r?r; bug?nk? Burhanettin Onat Caddesi sonundaki eski elektrik t?rbinini ?evirirdi.

Her evin bah?esinde teneke saks?larda hi? bir ?zel bak?m istemeden yeti?tirilen beyaz ve k?rm?z? zambak, menek?e, karanfil, yasemin, ful, s?mb?lteber, rengarenk ?akay?klar, fulya, katmerli nergis gibi ?i?eklerle birlikte, muhakkak birka? tane portakal ve turun? a?ac? vard?. Nisan ay?n?n geldi?ini portakal ve turun? ?i?eklerinin b?t?n kenti saran kokusundan bilirdik.

Turun??un ayr? bir ?zelli?i vard?. Hemen hemen her yeme?e konurdu. Kabu?undan da her evde nefis re?el yap?l?rd?. Ayr?ca ?aya koku vermek i?in yap?lan ?zel bir esans, yine turun? meyvesinin kabuklar?ndan yap?l?rd?. Hemen her evin bah?esinde portakal a?a?lar?ndan ba?ka meyve a?a?lar? da vard?. Bah?esinden kom?unun bah?esine sarkan a?ac?n meyveleri de, kom?uya ait olur; bu dallar?n meyveleri toplanmazd?. Bah?edeki meyvelerin bir b?l?m? olgunla??nca toplan?r ve ayn? meyveden bah?esinde olmayan kom?ulara bir tabak i?inde ?tad?ml?k? ad? alt?nda da??t?l?rd?. Bu meyve tabaklar?n? alan kom?ular da, gelen tabaklar?, varsa kendi bah?elerinde yeti?en meyvelerden koyarak veya meyve yoksa, uygun g?rd?kleri, tatl?, ?eker ve benzeri bir yiyecek koyarak iade ederlerdi. Taba?? bo? g?ndermemek adettendi.

Antalya?daki evlerin bah?elerinde ipekb?ce?i ?retimi i?in muhakkak bir dut a?ac? da bulunurdu. Her aile bir miktar ipekb?ce?i s?rfesi (kozalar?n?) al?r, evlerinde siyah bir ?rt?n?n ?zerine bu kozalar? yayard?. Sonradan kozadan ??kan kelebek al?narak erke?i ile di?isi bir araya konarak ?iftle?tirilirdi. Bunun sonucunda di?isi ?ok say?da yumurta b?rak?rd?. Bu yumurtalardan y?zlerce ipekb?ce?i ??kard?. ?pekb?cekleri ???ktan, sesten ve kokudan ?ok rahats?z olduklar?ndan, bunlar evlerin alt katlar?nda, ?nceden haz?rlanan tahta raflara konur; ?zerlerine dut yapraklar? yerle?tirilirdi. Burada ipekb?cekleri kozalar?n? ?rerlerdi. Sonra bu kozalar, bug?n Zerdalilik Kahvesi (o zamanki ad? ile Kozakl? Kahve) denilen yerde kurulan ipekb?ce?i kazanlar?na at?l?r, ?ekilen ipek ??kr?klar?na sar?l?rd?. Elde edilen ipe?i baz?lar? evlerinde dokur, baz?lar? ise dokuttururdu.

?pe?in, insanlar? y?ld?r?mdan korudu?una dair halkta bir inan?? oldu?u i?in; Antalya?da eskiden i? ?ama??rlar?n ipekten olmas?na b?y?k bir ?zen g?sterilirdi. ?pek don-g?mlek, erke?in kar?s? taraf?ndan ne kadar ?ok sevildi?inin bir g?stergesi idi adeta. Bu nedenledir ki, gen? k?zlar?n ?eyizlerinde ipekten dokunan i? giyimi ?o?unluktayd?. ?pekten ?eyizi olmayan k?zlar ho? g?r?lmezdi. ??nk? kocalar? aptes al?rken, kollar?n?, pa?alar?n? s?vad? m? b?t?n o ipek i? ?ama??rlar?n i?lemeleri, oyalar? herkes taraf?ndan g?r?lmeli ve ?Aman kar?s? bu adam? ne kadar da ?ok seviyor.? denilmeliydi.

Devam? Haftaya