Daha neler vard?, ?ocuklu?umun Antalya?s?nda?

Neler yoktu ki! Bug?nk? Yat Liman??ndaki k???k mescidin hemen yan?nda, koca ??narlar?n alt?nda daha d?ne kadar gemi ustalar? vard?. O g?nlerde, oraya bak?ld???nda, in?a edilen bal?k?? teknelerinin kaburgalar? g?r?l?rd?. Buras? ayr?ca ?ehzade Korkut?un ?nl? Kaptan? ve Barbaros Hayrettin Ba?a?n?n karde?i Oru? Reis i?in in?a ettirdi?i 200 ?ektirmeli geminin kaburgalar?n?n ilk at?ld??? yer oldu?u i?in; gen?li?imizde buralarda dola??rken, o anda orada in?a edilen teknelerin, h?l? Barbaros i?in yap?l?yormu? san?s?n? ta??r, hayallere dal?p giderdik.

Eskiden Antalya?n?n iklim ko?ullar?n? da ezbere bilirdik. Haziran ay?n?n sonlar?na do?ru ?karpuz kabu?u denize? d??meden; yani, deniz suyu s?cakl??? 27-28 Co bulmadan denize girmezdik. Haziran ay?nda ba?layan 30-35 dereceyi bulan s?caklar?n Eyl?l ortalar?na kadar s?rd???n? bilir, kendimizi ona haz?rlard?k. Yeni ?Antalyal?? olmu? dostlar?m?z, yaz?n havalar biraz poyraza ?evirse, hemen bize ?Sizin bu Antalya?n?n s?ca?? da hi? ?ekilmiyor? diye sitem ederler. Halbuki dikkatli bir Antalyal?, 15-17 Eyl?l g?nleri aras?nda Antalya kenti i?ine veya ?evresine ya?acak bir ya?murla gecelerin art?k serinleyece?ini bilir. 28-29 Ekim g?nleri aras?nda ya?an ya?mur art?k ceketlerin giyme zaman?n?n geldi?ini s?yler. Beyda?lar?na ilk kar ise tam 11 Kas?m g?n? d??er. Art?k Antalya?n?n sonbahar? gelmi?tir.

Antalya?da yaz?n her g?n saat 10-11 aras? denizden meltem r?zg?r? ??kar. Biz Antalyal?lar ??leden ?nce denizden esmeye ba?layan bu Meltem r?zg?r?n? ???te, Meltem Han?m geldi? diye sevin?le kar??lard?k. Bu r?zg?r ak?am ?zeri do?u istikametine d?ner. Antalyal?lar buna ?Alatimya? veya ?Manavgat? derler. Yaz?n ak?amlar? Antalya?n?n en sevilen ve beklenen r?zg?r? budur. Gece yar?s?na do?ru hava poyraza d?ner. G?nd?z?n melteminden ve ak?am?n Manavgat r?zg?r?ndan sonra esen bu hafif poyraz da serindir. Fakat poyrazlar g?nd?zleri devaml? esti?i zaman Antalya, en s?cak ve en bunalt?c? g?nlerini ya?ar; Termometre 43 Co?ye kadar y?kselir. Toros kayal?klar?n?n b?t?n rutubetini emdi?i bu kuru r?zg?r, de?di?i yeri kavurur. Bu r?zg?rlar 1-3-5-7 gibi tek say?l? g?nlerde devam eder. 7? yi ge?ince ekseriya 15 g?nden ?nce dinmez. Biz bu poyraz?n ka? g?n s?rece?ini ?nceden bilir, ?nlemlerimizi ona g?re al?rd?k. Bu s?cak poyraz r?zg?rlar?n?, cennette ya?aman?n bir bedeli olarak kabul ederdik

Kimileri bu s?cak g?nleri Antalya?n?n y?ksek yaylalar?nda ge?irirdi.

Yaylaya ??kmak, Antalya?da bir gelenekti. Vaktiyle kentin ileri gelenlerinin develerle yaylaya ??k??lar? ?zel bir t?renle yap?l?rd?. K?sler ?alar, kurbanlar kesilir, dualar okunur ve kervan bu merasimle yola ??kard?.

Bug?n ??yle ?evremi inceliyorum da, Antalya?da toplumsal yap? ve kentsel dokunun de?i?imi i?inde, insan ili?kileri de de?i?erek, yak?n kom?uluk olgusunun, geleneklerin, g?reneklerin tamamen ortadan kalkm?? oldu?unu g?r?yorum. On, on be? katl? apartmanlar?n balkonlar?na bak?yorum; sevecenli?in, yard?mla?man?n bir i?areti sayd???m tek bir ?i?ek saks?s? bile yok. ?nsanlar beyaz plastik panjurlar arkas?na gizlenmi?; ye?ilden yoksun veya ye?ili sevmeyen bir y???n kalabal?k.

?zellikle eski Antalya han?mlar? ve lokantalar?ndaki a???lar?, ?e?itli yemek yapma becerileri ile ?nl? idi. Antalya?n?n h?zl? kentle?me s?recinde, beslenme alan?ndaki geleneksel bi?imler de unutulmaya ba?lam?? durumda. Her yerde tavuk d?ner; tavuk sandvi?, tavuk ?i?, tavuk sote, tavuk k?zartma. ??p bidonlar?ndaki eski yemek art?klar?n?n yerini, ?imdi k?r?k yumurta kabuklar? alm??. Demek ki evlerde de ?sahanda yumurta? reva?ta. Hay Allah! Biz Antalyal?lar neden bu kadar de?i?tik?

?zetle,  yapt???m?z hatalardan geriye d?n?? yok. Ho?umuza gitsin ya da gitmesin, 1980?li y?llardan ba?layarak Antalyas?z? bir beton y???n?na ?evirdik. ?imdi izleyebilece?imiz en iyi yol,  Antalya?m?z?n g?zelliklerini bundan sonra daha iyi kullanmak. ??nk? onunla aram?z? d?zeltip g?zelli?ini ve g?c?n? a??k?a g?rmeye ba?lad???m?zda, gerek somut gerekse soyut ger?eklik a??s?ndan, kendi lehimize olumlu bir al??veri? yapm?? olaca??z.

Nisand?, Antalya?dayd?m,

Bir yaz ki, tan?mlanamaz e?siz,

Mavi duvakl? bir gelin gibiydi.

Limon bah?elerinden bak?nca Akdeniz.

Ataol Behramo?lu