Doğu Garajı kazısı: (3)

Açılan mezarlar, Antalya Tarihi’ni değiştirebilecek mi?

 

Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından ihale edilerek Doğu Garajı Projesi kapsamında başlatılan inşaat kazısı sırasında ortaya çıkan arkeolojik bulguları gün yüzüne çıkarma çalışmaları devam ediyor. Attaleia Antik Kenti’ne ait nekropolde (mezarlık), yüzlerce yıllık oda mezarlar ve ölenlere sunulan ilginç hediyeler gün yüzüne çıkarıldı.

 

Antalyalıların bildiği gibi bugünkü kazı alanında Antalya Büyükşehir Belediyesinin en önemli projelerinden biri olan Kentsel Dönüşüm Projesinin ikinci etabı Doğu Garajı Projesi, geçen yıl ihaleye çıkarılmıştı. Halk pazarı ve festival çarşısını kapsayan 18 bin 728 metrekarelik alanda 49 bin metrekarelik kapalı inşaat alan, yapılacak projenin 26 milyon YTL’ye mal olması ve 18 ayda tamamlanması hedefleniyordu. Projeye göre alanda, eğlence merkezi, sergi ve ticaret alanları ile iki katlı otopark, depolar, lokanta, mağaza ve sinemalar yer alması öngörülmüştü.

Ancak ne var ki, inşaat çalışması başlatılan Doğu Garajı Projesi temel kazısı sırasında tarihi değeri olan mezarlara rastlandı. İnşaat yetkililerinin durumu bildirmesi üzerine Antalya Müzesi Müdürlüğü uzmanları inşaat alanında geçtiğimiz Mart ayından itibaren arkeolojik kazı çalışması başlattı.

 

 

AÇIKHAVA MÜZESİ

Kazı alanında yaptığı inceleme sonunda bir açıklama yapan Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Menderes Türel: “Böylelikle burayı bir açık gezi alanı gibi değerlendirmek suretiyle binlerce yıl öncesinin tarihi mezarlarını Antalya’ya gelen yerli ve yabancı turistlere sergileyebilme imkânı yakaladıklarını ve projede yapacağımız değişiklikle burada, eski dokuyu andıran halk pazarı, balıkçı restoranları, alışveriş merkezi yanında, kazılar sonunda ortaya çıkacak. Antalya’nın tarihi ve kültürel kimliğini tarihi çarşı dokusuyla birlikte yaşatma imkanı olacak”  diyerek buradaki alanın bir Açıkhava Müzesi olarak düzenleneceği müjdesini verdi.

 

TARİHİ MEZARLAR

Kazı alanına birkaç kez gittim. Kazı alanında daha ilk bakışta çok önemli ve ilginç mezar tiplerine rastlanıldığı hemen fark ediliyor. Basit sanduka şeklindeki mezarların yanı sıra üç metreyi bulan derinlikte, kapıları kilit taşı ile kapatılmış oda tipi mezarlar, çoklu mezar odaları ile mezar buluntuları kısa bir gelecekte bizleri, Eski Attaleia (Antalya) tarihinin bugüne kadar hiç bilinmeyen sırlarına ulaştıracak gibi gözüküyor.

Antalya Müzesi Müdürü Eyüp Aksu’nun başkanlığında Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin maddi ve manevi desteğinde Arkeolog Aynur Tosun sorumluluğunda sürdürülen Doğu Garajı nekropol kazısı ekibinde Antalya Müzesi arkeologlarından Meryem Değer, Hülya Yalçınsoy, Çaylan Ulutaş, Arzu Çizitepe ve Sanat Tarihçisi İlknur Erdoğan yer alıyor. Kazı çalışmalarında ayrıca Mehmet Hasan Bozkurt, Ahmet Varıcılar, Altan Algül, Zeynep Kum isimli Elif Ebru Akçan, Barış Ayaz, Ümit Aygör arkeologlar ile Sanat Tarihçisi Funda Eroğlu, T.M. P. Duggan ve Restoratör Bilgehan Çekiç, görev yapıyor.  

Kazı alanındaki çalışmaların bu görevliler tarafından dikkate değer büyük bir titizlik ve şevkle yürütüldüğü hemen ilk bakışta seziliyor. Arkeolog Mehmet H. Bozkurt ve kazı sorumlusu arkeolog Aynur Tosun ile ortaya çıkarılan mezarları dolaşıyoruz. Nekropol alanında birbirinden değişik onlarca mezar, lahit parçaları yan yana duruyor. Neredeyse her açılan mezarda iskeletlerin yanında ölüye sunulan adaklar, ölü hediyeleri;  ister istemez insanı günümüzden ikibin yıl öncesine, mezarda iskeleti bulunan kişinin gömüldüğü o ilk saatlere götürüyor.

 

NELER BULUNDU?

Çalışmalara 9 arkeolog, iki sanat tarihçisi, bir restoratör ve 28  işçi ile devam ettiğini ifade eden kazı sorumlusu arkeolog Aynur Tosun, çalışmalar ve kullanılan mezar türleri, ölü gömme şekilleri, gömü gelenekleri hakkında şu bilgileri veriyor:

Buradaki kazılarda ikibinüçyüz yıl öncesine ait eserler bulduk. 8.000 m2’lik  bu alandaki kazılarda ilginç mezar tiplerine rastlandı. Basit sanduka mezarların yanı sıra çoklu ölü gömme ve yakma geleneğinin uygulandığı, giriş uzunluğu 3 metreyi bulan taş kapıyla kapatılmış dromoslu (ön avlulu) oda tipinde ve lahit kapaklı  mezarlar yol seviyesinin dört metre altında ortaya çıktı. Bu mezarlarda elde edilen buluntulardan o kent insanının inanç sistemi, sosyal ilişkileri ve ölü gömme adetleri hakkında birçok bilgi elde edebiliyoruz.  Ayrıca mezarlık alanlarında yapılan kazılarda ait olduğu kentin yaşam düzeyini, etnik yapısını, hatta nüfusunu bugün artık tahmin etmek mümkün olabilmektedir. Çalışmalarımız sırasında Aile bireylerinin yan yana ve üst üste gömüldüğünü ortaya koyan mezarlar belirlendi. Mezarlarda ele geçen hayvan kemikleri, ölü gömme ritueli ile ilgili hediye hayvanları olarak ipuçları vermektedir.

Kemiklerinin yanı sıra, deniz kabuğu, yengeç parçaları, zeytin çekirdekleri, o dönemde spor yapanların kullandığı bronz strigilisler (Antik çağda vücudunu zeytinyağı ile yağlanan atletletlerin bu yağı sıyırmak  için kullandığı alet) bulundu. Dikkat çeken mezarlardan birinde, mezar soyguncularına yönelik bir yazıt dikkat çekti. Lahit kapağı alınlığında yer alan yazıt  şöyle; “Boides oğlu Aurelios Polykhronios, bu lahidi kendisine ve akrabalarına yaptırdı. Eğer birisi açarsa, imparatorun hazinesine ceza ödeyecek.”

 

 

KAZILAR SÜRÜYOR

Antalya kentinin Helenistik dönemden başlamak üzere M.S 4. yy’a kadar kullanılan mezarlığı olduğu belirlenen alanda çalışmaların dokuz aydır sürdüğünü belirten kazı alanı sorumlusu Arkeolog Aynur Tosun, şu ana kadar oda, sanduka, kapaklı ve basamaklı tiplerde 201 mezar ve bu mezarlarda gözyaşı şişesi, cam kase, figürinler, takılar, ayna, iğne, sikke, pişirilmiş toprak kaplar ile gömülen yüzlerce insanın kemiklerinin bulunduğunu söyledi. Kentin ünlü kişilerine ait olduğu sanılan bazı lahit mezarlarda ise yazılı sunaklar ortaya çıkarılmış. Mezarlık alanında iki lahit kapağı yazıtında ise Calpurnius ailesinin adının geçmesi insanı oldukça heyecanlandırıyor. Çünkü Antalya’nın çok tanınmış bir ailesi olan Calpurnius ailesi,  bugün Karaalioğlu Parkı’nın kuzey kıyısında yer alan Hıdırlık Kulesi’ni yaptıran aile olarak da biliniyor.

 

 

TARİH DEĞİŞECEK Mİ?

Sonuç olarak eski Doğu Garajı kazı alanında, Roma ve Bizans dönemlerine ait mezarların yanı sıra Helenistik dönem M.Ö. 3’ncü yüzyıla ait buluntulara da rastlanması, Antalya Tarihi hakkında bildiğimiz ezberleri bozacak nitelikte. Antalya kentinin, kurucusu sayılan Bergama Kralı Attalos’tan daha öncesinde de bir yerleşim yeri olarak kullanıldığına dair kazı alanında bazı buluntular, bu kral öncesi izler taşıdığına göre, Antalya kent tarihinin yeni baştan yazılacağı sinyallerini veriyor. Zaten Antalya Müzesi’nin 2007 yılında Antalya Fener Mahallesi’nde yaptığı kurtarma kazısında ana kayaya oyulmuş bir mezarda M.Ö. 4. yüzyıla tarihlenen buluntulara rastlanması, konunun uzmanları tarafından Antalya’da II. Attalos öncesi yerleşiminin, daha eskiye gittiğini gösteren önemli bir bulgu olarak sayılmaktadır.

BİTTİ

Yayın Tarihi
03.12.2008
Bu makale 22190 kişi tarafından okunmuştur.
Bu Haber İçin Yorum Yapın
NOT: E-Mail adresiniz web sitemiz üzerinde yayınlanmayacaktır.
CAPTCHA Image
Kayıtlı Yorumlar
Ataturk caddesinde Eyilikler binası girişi sol tarafı surlar icine ters konulmuş 2 mezar taşı var.Prof.Sencer Sahin hocam tercume etmişti.Ben Avrelius Artemon.Bu mezarı kendime ve Rufina lakabı ile anılan karım Dula ya yaptırdım.Bizim ölümümüzden sonra sadece oglumuz El pide Foros (Ümit getiren)gömülmeye izinlidir.Baska birinin gomulmesini yasaklıyoruz.Eğer bir kimse böyle birşey yapar ise fiskusa (Devlet hazinesine)2500 drahmi ceza ödemelidir.yaziyor.Dikkat.Fiskusta para kalmayinca imparator Avrelyus tamim yayinlar.Kölelerden her kim fiskusa belli bir para yatırır ve Dikkat;benim adımı da alırsa normal tebaya geçebilir. Yani yukardaki mezar da da Avrelyus adı var.Yani çok açık olarak belli ki Roma imp.Avrelyus dönemi olarak tarihlememiz gerekiyor.Not;Dış hücumlar olunca kent dışı mezar taşları alınıp burada sur yapımında saygıdan dolayı ters olarak kullanılıyor.Uzun yıllardır bu taşları korumak için çırpındım ama hiç mi hiç ilgilenmediler.Kültür md.lüğü ,müze md.lüğü dahil 1994 den beri uğraşıyorum.(Ak.Ün.Nuray hanım ve Muratpaşa Bld.Bşk.Umit Uysal hariç).Tek ilgilenen orada ayakkabı boyayan ve çakmak dolduran kişi oldu.Meraklısı gelince o yazıları ve tercümelerini gösteriyor.

Osman Nuri Gözüodlu 14.05.2016

çALIŞMALARINIZI İLGİYLE İZLİYORUM. BEN AKSU'DAN 1957'DE MEZUN OLDUM.SİZİN FE5THİYE'YE GÖNDERİLEN TOPLA İLGİLİ YAZINIZI SEVEREK OKUDUM.İZNİNİZ OLURSA O YAZIYI MİLLİYET BLOGDA SİZDEN AL9INDIĞINI YAZARAK KULLANACAĞIM.<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<

NAL şÖHRET dİRLİK 16.03.2011

ben levent öktemin öğrencisiyim gerçekten size teşekkür ederim bizleri çok aydınlattınız.yeni buluntuları merakla bekleyeceğim sevgi ve saygılarımla..antalya baro meslek lisesi öğrencisi gül bahar

cennet gül bahar 14.11.2009

bende kucukten basladım arkeolog ısıne ılgımı cekıyor bu ilgınc lanetlı yazı ılgımı cektı soyler mısınız? acıklar mısınız?

ahmet vural 14.05.2009

Çalışmalarınız bizim için çok faydalı oluyor tarih öğretmenim , arkadaşlarım ve ben çalışmalarınızı büyük bir heyecanla takip ediyoruz arkeolojik kazılar hep ilgimi çeken konular oldu sayenizde merakımı giderebiliyorum...Size ve tüm çalışanlara başarılar diliyorum...

şimal ertek 23.04.2009

ben de artık çalışmalarınızı takip ediyorum antalyanın tarihini aydınlatıyorsunuz bizim gibi ögrencileri de antalyanın tarihi hakkında aydınlattınız ... çalışmalarınızın devamını diliyorum

sümeyye cihan 17.03.2009

Çalışmalarınıza bayıldım... Sizin sayenizde haberdar oldum... Antalya yeniden hayat bulacak..."Tarih " aydınlandıkça nefesim genişliyor....iyi çalışmalar...

levent öktem 12.03.2009

slm ben antalyadan selim bu lahit kapağındaki hırsızlara yazılan yazı dikkatimi çekti eğer böyle birşey gerçekten varsa o tarihte bunu yazan insanlar hangi dili konuşuyorlarmış ve bahsettiği lanet nasıl bişey yorumlar mısınız çok merak ettim çünkü arkeolok kazılar her zaman ilgimi çeken konular olmuştur lütfen verdiğim mail adresime cevap atarmısınız cevabınızı merakla bekliyorum.

selim gümüş 20.01.2009

Yazara Ait Diğer Makaleler

Çerez Kullanımı

Kullandığımız çerezler hakkında bilgi almak ve haklarınızı öğrenmek için Çerez Politikamıza bakabilirsiniz.

Daha Fazla

Arama Yap!