Edremit Van'a bakar

Anadolu’nun Homeros’u hemşerimiz rahmetli büyük romancı Yaşar Kemal’e:

“Ömrünüzü nerede geçirmek isterdiniz?” Sorusuna yanıtı:

“İstanbul Menekşe ya da Van gölü kıyılarından bir köşede.”Olmuştu.

Kökleri Van’ın kuzey kıyılarındaki Arnis köyünde olan yazar, Karınca’nın Su İçtiği romanında büyüleyici yüksek deniz Van’ı anlatan satırlarında bu muhteşem yurt köşesine olan hayranlığını sözcükleriyle ne güzel anlatmıştı.

Van Gölü Anadolu’nun uç noktasına yerleşmiş bir vaha gibidir.

Bölgeyi sadece coğrafya kitaplarından bilenlerin yolu buralara düştüğünde önce bir karamsarlık sarar yüreklerini. Çünkü çıplak dağlar, geçit vermez vadiler yol boyunca bunaltır insanı. Bitlis’in Tatvan’a doğru tırmanan yolunun son noktasında yol işaret levhaları Tatvan’ı gösterdiğinde gökyüzünün mavisi birdenbire Van Gölü’nün mavisiyle buluşur. Artık karamsarlık tükenmiş Artos dağlarına doğru açılan kıvrımlı yola eşlik eden Van Gölü kıyıları yürekleri ferahlatır.

Gevaş’la başlayan yeşil coşkunluk Edremit kıyılarına kadar sürüp gider.

Gölün güneyine sırtını dayamış Edremit bölge insanının Bodrum’u, Kemer’i, Side’si, Marmaris’i gibidir. Şamran nehrinin sularıyla beslenen bahçe ve bağlarda, bostanlarda kısacık bahar ve yaz sürecinde Akdeniz meyveleri dışında tüm meyveler yetiştirilir. Özellikle kayısı ve elma bahçeleri Edremit ilçesinin en bereketli ürününü temsil eder.

Elbette sadece Edremit değildir büyüleyici mavinin gerdanındaki zümrütler, inciler. Kuzey’e açılan şehirlerarası yolun göle yakın noktalarında Molla Kasım, Amik köyleri türkuaz mavisinin pırıltılarıdır. Buralarda gölün suları metal bir paranın içine atıldığında görülebilecek berraklığındadır. Kumsalları ise Cleopatra plajlarıyla yarışacak tertemiz kumlarıyla kaplıdır.

Süphan Dağının eteklerinde yer alan Ahlât ve Adilcevaz ilçeleri tıpkı Gevaş’taki tarihi Kilislerle, Türkmen mezarlıklarıyla doludur. Çevredeki ceviz ağaçları Akdeniz ülkelerinin palmiye ağaçları gibi ulu ve göz alıcıdır. Konakladığınız her kıyıda yerleşik bir yaşam alanı varsa mutlaka sizi semaverde pişirilmiş, ince bardaklara konmuş çay ziyafetine davet ederler. Ziyafetin içinde mutlaka otlu peynir, lavaş ekmek ve bir çırpıda sıcacık sunulmuş murtuğadan nasiplendirirler.

Biliyor musunuz? Kavunun anayurdu Van’dır. Van’ın Bostaniçi(Sihke) Köyünde yetiştirilen tadı bal, kokusu miski amber kavunların tohumu dünyaya Van’dan yayılmıştır. İsrail kavunu dedikleri bir ekilip tohumu döl vermez kavunların esemesi Van kavununun yanında okunmaz bile.

Erek Dağının eteklerindeki kar sularıyla beslenen bostanlarda yetişen zerzavat kısacık yaz sonu ürünleridir. Dağ yolunun dibindeki Farık kaynak suyu böbrek kumu ve taşı düşürmek için ideal içmecelerden sadece birisidir.

Edremit’e dönersek…

Çevrecilerin göz bebeği gibi koruma altına alması gereken bu cennet köşeye ilk yanlış Van Çimento Fabrikasının kurulmasıyla yapılmıştı. Elma ve kayısı bahçeleri çimento fabrikasının çevreye saçtığı toz bulutuyla olağanüstü büyük zararlar görmüştü.

Bu güzel belde için tehlike çanları çalmaya devam ediyor.

TOKİ deprem konutlarıyla başlayan yapılaşmada gerekli tedbirler alınmasa bu güzel yurt köşesi yok olabilir. Öncelikle kanalizasyon sorunu ve ardından uzun geçen kış mevsiminde kalorifer kazanlarının ısıtılmasında kullanılan kalitesiz kömürün yarattığı hava kirliliği; hem Edremit’i, hem de Şehri Van’ı sonuçları ölümcül olacak sorunlarla tehdit edebilir. Ve o güzel:

“Edremit Van’a bakar

İçinde Şamran akar” Türküsünü ağıta dönüştürebilir.

Vanlı:

“Men ne yapim. Devlet var başta.” Demek yerine yasal haklarını kullanarak yöneticileri tedbir almaya davet etmelidir. Hem de bıkmadan, usanmadan.

Yoksa gün gelir:

“Kül elediler başımıza.” Demekten kurtulamaz.

Van cenneti için 100. Yıl Üniversitesi de üstüne düşen görev ve sorumluluğu bilimsel veriler ışığında yerine getirmelidir.