Kültür varlıklarının turizme kazandırılması

Bugüne kadar birçok kez bu köşede devletin artık turizme ve turizmciye sıcak bakmadığını yazmıştım. Bu yazıyı yazmama neden olan gelişme; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Başbakanlığı döneminde Bodrum’da yattan kıyı denetimi yapmış ve denetimde ortaya çıkan kaçak yapılaşmalara ilişkin sert söylemleri olmuştu.

Aradan yaklaşık 4 yıl geçmesine rağmen devletin turizme yönelik bakış açısı değişmedi.

Rus uçağının düşürülmesinin ardından Rusya’nın turizm ve tarım ihracatına yönelik yaptırım paketini uygulamaya başlamasıyla yükselen seslerden dolayı devlet bir nebze de olsa acil eylem planı adı altında turizmciye destek oldu.

Bu konuyu şunun için gündeme getiriyorum.

1980’yi yıllardan itibaren Antalya turizmi deniz-güneş-kum üçgeni üzerine kuruldu. Hoş, özellikle Antalya Akdeniz çanağında turizmde önemli bir konuma geldi ama dediğim gibi bu sadece deniz-kum-güneş üçgeninde kaldı. Bu açıdan da turizm 12 aya yayılamadı.

Madem devlet turizme sıcak bakmıyor, madem deniz-kum-güneş üçgeninde turizmden 12 ay faydalanamıyoruz, o zaman yerel yönetimler ile turizmciler ve yerel halk el ele vererek yeni cazibe alanları yaratması gerekiyor. Özellikle birçok medeniyetlere evsahipliği yapmış olan Antalya’da kültür, sanat ve tarih üzerine yeni cazibe merkezleri yaratılabilir.

Bugün Antalya’nın en önemli cazibe merkezlerinden biri, kent merkezinde bulunan 2000 yıllık Kaleiçi ile hemen yakınında Haşim İşcan ve Balbey Mahalleleri de yer alıyor. Bu isimlerin bir özelliği yaşamın içinde kalamamış tarihi mekânlarımız gibi değil. Dolayısı ile tarihi ve kültürü ile bu değerlerimizi günümüz koşullarında değerlendirilmesi gerekiyor.

Büyükşehir Belediyesi Başkanı Menderes Türel’in ilk döneminde Kaleiçi’nin altyapısı tamamlandı. Eski Başkan Mustafa Akaydın döneminde kurumlar arası yetki karmaşasını ortadan kaldıracak olan ‘Kaleiçi yönergesi” çıkartıldı. Bu yetmedi, özellikle yaşlı yerli ve yabancı turistler ile Antalyalı yaşlılarımızın Yat Limanı’na rahat inebilmeleri için asansör yapıldı. Kaleiçi’nin alt ve üst yapısı ile asansör projesinde belediyenin kasasından bir kuruş bile çıkmadı. Çünkü taşınmaz kültür varlıklarının korunması için ödediğimiz emlak vergilerinin yüzde 10’u bu projeler için ayrılıyor. Antalya’da da bu yüzde 10’lar Antalya Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı (YİKOB) hesabında birikiyor.

Son genelgeye göre, bu hesapta biriken paraların yüzde 10’u Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın öngördüğü projeler için harcanırken, kalan para Antalya’da bulunun Kaleiçi gibi, Balbey gibi Haşim İşcan gibi, Perge Antik Kenti gibi vs. yerler için hazırlanacak olan projeler için harcanabiliyor. Ancak proje olmayınca da yılsonu bu paralar bakanlığa gönderiliyor.

Yine kültür varlıklarının devamının sağlanabilmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığı, tescilli yapıların onarımı için keşif bedelinin yüzde 70’ini geçmeyecek şekilde hibe kredi veriyor.

Dolayısı ile hazır kaynaklar varken, bu kaynakları kullanabilmek ve yeni cazibe alanları yaratılması adına yerel yönetimler ile turizmciler ve yöre insanları el ele vermeli.

Muratpaşa Belediye Başkanı Ümit Uysal, yurt dışı fuarlarında tanıtımını yaptığı Kaleiçi konusunda bir adım daha ileri giderek tarih, kültür ve sanatı yaşatmak adına “Kaleiçi Old Town” Festivali başlattı. Aynı şekilde yurtdışı fuarlarına katılan turizmcilerde bu tür tarihi cazibe merkezlerinin tanıtımı yapılabilir.

Ancak, Antalya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu’nun 1993 yılındaki kararı doğrultusunda kentsel sit alanı ilan edilen Haşim İşcan Mahallesi’nin Koruma Amaçlı İmar Planları geçtiğimiz dönem tamamlanmasına karşılık uygulama da bir adım atılamadı.

Kentsel SİT Alanı olan ve Bakanlar Kurulu kararı ile geçtiğimiz yıl ‘Yenileme Alanı’ ilan edilen Balbey Mahallesi için ise Büyükşehir Belediyesi bir adım attı ve öncelikli olarak tarihi mahallede ‘Kentsel yenileme Ofisi’ açtı.

Taşınmaz kültür varlıklarının korunarak turizme kazandırılması adına atılan adımlar önemlidir ve desteklenmelidir.