Şeker Portakalı

Brezilyalı yazar Jose Moura de Vasconcelos’un ülkemizde 2000 yılların başında çevirisi yapılan ve bir başyapıt olan Şeker Portakalı

Yağmur günlerinin birinde nihayet romanını okuduğum yapıtın filmini izleme olanağı da buldum.

Yazarın özgeçmişinin romandaki baş kahramanı Zeze’nin dramatik öyküsü filmde inanılmaz bir görsellik sunularak anlatılmış.

Yoksul bir ailede yaşananların sıkıntısı Zeze’ye dayak olarak yüklenirken öykünün örgüsü içinde Brezilya’daki işsizlik de yalın biçimde anlatılmış.

İç dünyasındaki düş zenginliğinin yarattığı ele avuca sığmaz afacanlığı Zeze’nin işsizlikten helak olmuş babasına dövme bahanesi yaratırken O’nun tek sığınağı bahçenin bir kenarındaki henüz boylanmamış Şeker Portakalı ağacıdır.

Zeze içindeki fırtınaları portakal ağacıyla paylaşırken günün birinde arkadaşlarının korkup çekindiği Portekizli ile karşılaşır. Bu rastlantı onun için yaşamında bir dönüm noktası olur.

Yalnız yaşayan yaşlı adam gibi Zeze’de yoksul ve kalabalık ailesine rağmen yalnızdır.

Romanın özgünlüğü Şeker Portakalı filminin kılı kırk yararak çekilen sahnelerinde daha bir canlılık içinde yansıtılıyor.

Çocuk dünyasına somut ve gerçekçi bir açıdan yaklaşan Şeker Portakalı romanı ve filmi ebeveynler için mutlaka okumaları ve izlemeleri gereken bir eser.

Sevginin esirgendiği çocukların günün birinde yoğun sevgi taşıyan insanlara yöneleceği akıcı ve çarpıcı bir dille hem romanda hem de filmde ustaca anlatılıyor.

Bir zamanlar yazdığı çocuk öyküleriyle en çok okunanlar arasında yer alan İranlı öğretmen yazar Samet Behrengi dünyaya diyalektik açıdan baktığı ve İran halkının yoksulluğuna dikkat çektiği için Şah yönetimi tarafından faili meçhul cinayetlerin birinde yaşamından edilmişti. Bir Şeftali Bin Şeftali ve Küçük Karabalık yapıtlarını henüz stajyer bir öğretmenken öğrencilerime önerdiğim için kulağım çekilmiş, uyarılmıştım. Ben kimdim ki gerçeğin çimdiğini atma cesareti gösteriyordum? O uyarılar bir kenara çekilmek, pusmak, susmak yerine yazma gerçeğini anımsatmıştı bana. Demek öyle, işte böyle diyerek kalemimi daha bir keskinleştirmiştim.

Samet Behrengi’ye ölümü ödül olarak sunan Asya ülkelerinin tam tersine Batı dünyasının futbolda zirve yapmış Güney Amerika’nın en kalabalık ülkesi Brezilya’da Şeker Portakalı romanını yazan Jose Moura de Vasconcelos adlı yazar ise baş tacı edilmişti.

Jose Moura de Vasconcelos’un ilk yapıtı olan Şeker Portakalı en çok okunan kitaplar arasında yer aldıktan sonra Şeker Portakal’ın ikincisi sayılacak Güneşi Uyandırmak romanı da yazar tarafından kaleme alınmış ve okurların beğenisini kazanmıştı.

Çocuk dünyalarına içten ve daha gerçekçi bir yaklaşımları için Şeker Portakal romanını henüz okumayanlara ya da filmini izlemeyenlere tavsiyem. Mutlaka bir zaman diliminizi Şeker Portakalı için ayırınız.