Üzerlik

Bir otun adı ama metafizik kavram olsa bile büyük bir coğrafyada hem nazar otu hem de birçok hastalıkta başvurulan bitkinin adı.

Hani yeni geline, yeni doğan bebeğe, yeni yapılan eve armağanlarla gelenler döndükten sonra evlerin bilge anaları hemen toparlanır:

“Tez olun! Getirin tavayı, yakın ateşi, dökelim üzerlikleri tütsülensin ki nazarlar gitsin, kem gözler patlasın.”

Anadolu kentlerinde, kasabalarında, köylerinde farklı üzerlik duaları, tekerlemeleri söylense de hepsinde ana tema nazara, kem göze karşı tavırdır.

Van ve çevresinde üzerlik tohumu ateş üzerinde yakılırken ve ısıdan tohumlar çıtırdar, hoş bir koku etrafa yayılırken şu tekerleme söylenir:

“Üzerliksen havasan

Her derde devasan

Her yerden sen olasan

Kaza bela savasan

Kim ki nazar eyler

Gözlerini patlatasan.”

Çoğu zaman yanan dumanın üzerinden atlanır veya tepsi içinde nazardan korunacakların başı üzerinde gezdirilir. Negatif enerjiyi dağıtır inancının hayli etkin olduğu bu gelenek Anadolu’da ve Asya’da yaygındır.

Üzerlik otu sadece nazar için tütsü olarak kullanılmaz. Tohumunun kimyasal bileşimi birçok hastalığa da iyi gelir.

Bizim ellerde her hanenin giriş kapısına bir çelenk gibi işlenmiş üzerlikler asılır. Rengârenk ip ve bezlere dizilmiş üzerlik tohumları fesat, nazarı olan, negatif enerji saçan her kişinin olduğu yeri terk etmesinden sonra kullanılır.

Yahu nereden aklına geldi üzerlik diye soracak olursanız…

Hani kaç gündür Van Gölü üzerine çağrılar yapıyorduk ya. Nihayet o çağrılara ses gelmeye başladı. Sosyal medyada yorum yazmasa da dostlar Van Gölü ile ilgili görselleri yayınlamaları umudumuzu çoğalttı.

Durur muyum? Bir kenarda duran üzerlikleri tavaya koyduğum gibi patlatıp, nazar değmesin diye tütsüledim.

Haydi dostlar!

Seslerimizi bir araya getirip haykırışa dönüştürmenin zamanıdır.