AKYOL; 'ABD'Yİ GÜÇLÜ YAPAN BAŞKANLIK SİSTEMİ DEĞİL, HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜDÜR'

Uluslararası Antalya Üniversitesi (UAÜ) Evrensel Hukuk Topluluğu, alanında söz sahibi hukukçularla düzenlediği söyleşi serisine devam ediyor. Hukukçu kimliği ile de tanınan Gazeteci Yazar Taha Akyol, UAÜ’nün konuğu oldu. Akyol, Doğan Kitap’tan çıkan son kitabı, “Türkiye’nin Hukuk Serüveni: Fıkıhtan Hukuka ve Demokrasiye Geçiş Sorunları” üzerine öğrencilerle söyleşide bulundu. Amerika Birleşik Devletleri’nde 1987’de Ronald Reagan’ın, 2005’te ise George W. Bush’un yüksek mahkemeye başkan atamasıyla ortaya çıkan eleştiriler ve geri adım atmaları üzerine Akyol şunu söyledi: “Amerika’yı bugün süper güç yapan başkanlık sistemi değildir. Amerika’yı süper güç yapan hukukun üstünlüğüdür. Hukukun üstünlüğü en büyük gelişmişlik göstergesidir”

Miladi 6. Yüzyıldan, Osmanlı’ya; Tanzimat’tan Meşrutiyet’e, Cumhuriyet’ten 27 Mayıs Darbesi’ne kadar geniş yelpazede hukukun tatbiki ve neticelerine değinen Taha Akyol, günümüze kadar gelen hukuk mirasını özetlemeye çalıştı. İslamiyet’in insanlara bir yönetim şeklini model olarak sunmadığını söyleyen Akyol, Hz. Ebubekir’in “Peygamberimize vefatından önce yönetici seçiminin nasıl yapılacağını sorsaydık” dediğini nakletti.

Hukuk ile ekonomiyi birbirinden ayrılamaz bir bütün olarak değerlendiren Akyol, Allah’ın insanlara cüz’i irade verdiğini siyasi idareyi yönetmenin bu kapsamda değerlendirileceğini anlattı. İslam hukukunun içtihatlarla geliştiğini anlatan Akyol, “İçtihat kapısı kapandı” denilerek İslam Hukuku’nun gelişmesinin önüne geçildiğini belirtti. Yazar Akyol, sanayi devrimi ve uluslararası ticaretin gelişmesiyle fıkhın artık güncel ihtiyaçları karşılayamaz hale geldiğini vurgulayarak, İslam coğrafyasına bankacılığın ve tüzel kişiliklerin çok sonra girmesinin ekonomiye özellikle Osmanlı ekonomisine büyük darbe vurduğunu hatırlattı.

İslam tarihinde ortaya çıkan siyaset ve hukuk sorunlarını analiz eden Taha Akyol, Müslümanlar’ın Cemel ve Sıffin savaşlarında birbirlerini öldürdüğünü, 70 bin şehidin verildiğini, Kerbela faciasını önleyecek hukuki bir kurumun olmadığını, şeri ve örfi olarak köklü bir hukuk sistemine sahip olan Osmanlı’nın Batı'dan kanunlar aldığını kronolojik çizgide sebep-sonuç çerçevesinde anlattı.

Kanun önünde eşitlik, kuvvetler ayrılığı, yargı bağımsızlığı gibi temel kurallarımızın köklerinin, 1838 Tanzimat ve 1856 Islahat Fermanları, Abdülhamid Han’ın yargı reform ve Cevdet Paşa'nın fıkıh hükümlerini derleyerek oluşturduğu Mecelle'de olduğunu o dönemin ekonomik ve siyasi durumunu da aktararak ortaya koyan Akyol, hukukun üstünlüğünü sağlayacak güçlü bir hukuk kurumu olmadığı dönemlerde, hukukçuların İslam dünyasında derin yaralar açan Muaviye'nin karşısında ağızlarını açamadıklarını hatırlattı.

‘Asla tek taraflı bakmayın’

Tanzimat, Meşrutiyet ve Cumhuriyet ile kat edilen yolda, bugünün Türkiye’sinde hukukun üstünlüğü, kuvvetler ayrılığı ve yargı bağımsızlığı konularında yolun neresinde olduğumuza ışık tutan Taha Akyol, hukuk öğrencilerine çok okumayı, tek taraflı bakmamayı, bir doktrinin taraftarlarını da, karşıtlarını da okumalarını tavsiye etti. Bir öğrencinin “Hakim veya savcı da olmayı düşünüyordum; ama durumlar avukatlığı daha cazip kılıyor” demesi üzerine tecrübeli hukukçunun tavsiyesi şu oldu: “Yanlış düşünüyorsun. Neyi istiyorsan, onu al, onun peşinden git. Şartlara bakmamak lazım, ne istediğini biliyorsan, o istikamette yol al.”

Söyleşi sonunda öğrencilerin sorularını da cevaplayan Taha Akyol, son kitabı “Türkiye’nin Hukuk Serüveni: Fıkıhtan Hukuka ve Demokrasiye Geçiş Sorunları”nı da imzaladı. UAÜ Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Savaş Bozbel, konuk konuşmacıya günün anısına Uluslararası Antalya Üniversitesi’ni simgeleyen Çini tabak takdim etti.