PSİKİYATRİST

İlişkinizde Aşırı Savunmacı Olabilir misiniz'

 

Bugüne kadar kimsenin ölüm döşeğindeyken, “Keşke işime biraz daha fazla zaman ayırabilseydim…” dediği görülmemiştir.

                                                                  Rob Parsons

 

İlişkilerdeki çatışmalar hem tehlike hem de fırsattır. Bir çatışma yaşayan çiftler kendilerine” Bu bana ne öğretti? Ben nasıl bir hata yaptım da böyle bir çatışma oldu? Çatışmanın tekrarlamaması için ne yapmalıyım?” gibi sorular sorarak olayı analiz ederlerse krizi fırsata dönüştürebilirler. Çatışmalardan ders almaya yönelik yaklaşımlar evlilikler için faydalıdır.

İnsanların genellikle kullandıkları evrensel iletişim kalıpları vardır. Bir tehdit hisseden kişi, zayıflıklarını açığa çıkarmamak için bazı yöntemlere başvurabilir:

         Farkında olalım ya da olmayalım, beden dilimiz özdeğer duygularımızı yansıtır. Özdeğerimiz sorgulanıyorsa, bedenlerimiz bunu fiziksel olarak dışa vurur. Bunu düşünerek, insanların iletişim anlarında karşı tarafın rahatlıkla gözlemlediği ama kendisinin farkına varamadığı bazı belli bedensel duruşları vardır.  

Suçlayıcı davranışların karşısında genellikle savunucu davranışlar yer alır. Kendini aşırı savunmanın belirtilerinden biri özürler bulmaktır. Elinizde olma­yan nedenlerden ötürü öyle davrandığınızı söyleyerek işin içinden çıkmak istiyorsa­nız, sorunu kendi dışınızda arıyorsunuz demektir. Sözgelimi, akşam yemeğine hep geç kaldığı anımsatılınca, trafiğin yoğunluğu bir özür olarak getirilebilir. Oysa vurgu­lanmak istenen "HEPgeç kalınması olduğu gibi, başka bir yoldan gelme ya da da­ha erken yola çıkma seçeneklerini de söz konusu olabilir.

     Kendini aşırı savunma belirtilerinden bir diğeri, eşinin duygu ve düşüncelerini öngörmeye kalkıp, bunlara olumsuz birtakım yüklemlerde bulunarak savunucu tepki göstermektir. Oysa sağlıklı bir iletişim, yanlış anlamaya yol açabilecek birçok konu­yu açıklığa kavuşturabilir.

     Kendini aşırı savunmanın bir diğer belirtisi, yakınmaya, hemen karşı yakın­mayla karşılık vermektir. Oysa, karşısındaki kişinin ne söylemeye çalıştığını anla­yarak yaklaşmak, daha çözüm odaklı bir yaklaşım olacaktır. Bunun daha ileri bir biçimi, getirilen yakınmaya karşılık, konuyla hiç ilgisi olmayan herhangi başka bir konuyu yakınarak gündeme getirmektir. Böyle bir yaklaşım, iletişimi iyiden iyiye çıkmaza sokar.

     Kendini aşırı savunmanın bir diğer belirtisi "evet-ama’cılıktır. "Evet-ama" deyiş­leri karşısındakine katılmayla başlar, katılmamakla sonlanır. Sözgelimi, kişi eşine "Söz vermiştin, geçen hafta evin bütün faturalarını yatıracaktın" der, "Evet, söz ver­miştim ama başka işlerim çıktı" diye yanıt alır.

     Diğer bir aşırı savunma belirtisi, kendini yineleyip durmaktır. Kişinin kendi bakış açısını başka yollarla yeniden ortaya koyması ya da karşısındakinin sorularını göz önünde bulundurarak doğru karşılıklar vermek yerine, kendisini yineleyip durması­dır. Benzer söylemle yeterince bastırırsa, bir de sesini yükseltirse baskı kurabileceği­ni düşünür.

     Kendini aşırı savunmanın son bir belirtisi söylenip sızlanmaktır. Burada, ne söy­lendiği değil, nasıl söylendiği önem kazanır. Burada, çocukça, yüksek perdeden, da­ha çok burundan gelen bir ses tonuyla, cümlenin sonuna doğru bir sesleme (heceye) vurgu yaparak konuşulur. Sözgelimi, "Ben hiç dışarı çıkarmıyorsuuun!", "Hiç beni dinlemiyorsuuun!", "Benim bunda ne suçum var?!.." denir.

     Kendini aşırı savunma, vücut dilinde yalancı bir gülümsemeyle (ağız kenarları yük­selir, ancak gözlerde bir değişiklik olmaz), sanki bir yumruktan kaçıyormuş gibi, bir yandan, diğer bir yana dönmeyle, kollarını göğsünde kavuşturma gibi yollarla göste­rilir.

     Kendini aşırı savunmanın getirdiği başlıca sorun, iletişimin engellenmesidir. Eşler birbirlerinin gerçek bakış açılarını anlamak yerine kendilerini savunmaya odaklanır­lar ve bunun için çaba ve zaman harcarlar. Böylece bir çözüm bulunamaz, çatışma daha da büyür ve etkileşim, saldırı ve karşı saldırı ile sürer gider.

     Kendinizin ya da eşinizin aşırı savunucu olup olmadığını belirlemek için, özellikle bir anlaşmazlık ya da uzlaşmazlıktan sonra aşağıdaki ölçeri uygulayabilirsiniz. Hem siz bu ölçeri uygulamalısınız, hem de eşiniz. Eşiniz uygulamak istemezse, ikinci bir kez uygulamanızda, o olsaydı nasıl yanıt verirdi, bunu göz önünde bulundurarak bü­tün soruları yeniden yanıtlayın.

"KENDİNİ AŞIRI SAVUNMA" ÖLÇEĞİ (Gottman)

    Bu ölçek, eşiniz bir konuyu gündeme getirdiğinde, aşırı savunucu bir tutum takı­nıp takınmadığınızı ölçmek içindir. Bir anlaşmazlık ya da uzlaşmazlığınızdan sonraki gerçek duygu, düşünce ve davranışlarınızı anımsamaya çalışın. Kendinize karşı dü­rüst olmanız çok önemlidir. Her bir yargı için, genelde katılıp katılmadığınıza bağlı olarak "evet" ya da "hayır" yanıtı verin.

  1. Eşim yakınınca, haksız yere dırdır ettiği düşüncesine kapıldım

SİZ: Evet Hayır        EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Yanlış anlaşıldığım hissine kapıldım.

SİZ: Evet Hayır         EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Yaptığım olumlu şeylerin değerinin bilinmediği duygusu içindeyim.

          SİZ: Evet Hayır         EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Yolunda gitmeyen şeylerden büyük ölçüde ben sorumlu değildim.

SİZ: Evet Hayır   EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Suçlanmaktan kurtulmak için, sorunun neden ve nasıl ortaya çıktığını açıklamak zorun­daydım.

SİZ: Evet Hayır         EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Eşim olumsuzlaşınca, bana karşı haksız yere saldırıda bulunduğu duygusuna kapıldım.

SİZ: Evet Hayır        EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Eşim yakınınca, benim de ona söyleyecek bir sürü yakınmam olduğunu anladım.

SİZ: Evet Hayır        EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Eşimin olumsuzlukları çok fazla, çok yoğun ve çok mantıksızdı.

SİZ: Evet Hayır        EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Eşim çok alıngandı, duyguları çok kolay incindi.

SİZ: Evet Hayır         EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Eşimin yakınmalarında gerçeklik payı var, ancak bütün gerçek bu değil.

SİZ: Evet Hayır         EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Eşim yakındığında, "Bu suçlamalar karşısında ben suçsuzum" diye düşündüm.

SİZ: Evet Hayır         EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Eşim yakındığında, saldırılarını savuşturmak zorundayım düşüncesine kapıldım.

SİZ: Evet Hayır         EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Benimle ilgili gerçek olmayan yakınmaları yadsımak (inkâr etmek) zorunda olduğum düşüncesine kapıldım.

SİZ: Evet Hayır         EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Eşimin yakınmalarını dinlerken, benim yakınmalarıma hiç ilgi göstermediği düşüncesi­ne kapıldım.

SİZ: Evet Hayır         EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Eşimin sorunlara bakış açısı çok benmerkezciydi. SİZ: Evet Hayır EŞİNİZ: Evet Hayır
  2. "Ne söylersen söyle, gereken karşılığı alırsın" ("İstediğini söyleyen, istemediğini du­yar") diye düşündüm.

SİZ: Evet Hayır         EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Eşim yakınırken, kendimi koruyacak yollar bulmaya çalıştım.

SİZ: Evet Hayır         EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Eşim yakınırken, benim kendi durumumu yeniden açıklayacak bir yol bulmaya çalıştım

      SİZ: Evet Hayır         EŞİNİZ: Evet Hayır

  1.  Eşim yakınırken, benim kendi durumum gerçekten anlaşılabilmiş olsaydı, bütün bu konuşmalar olmazdı, diye düşündüm.

SİZ: Evet Hayır         EŞİNİZ: Evet Hayır

  1. Eşimin tek yapabildiği, benim yanlışımı bulmak gibi görünüyor. SİZ: Evet Hayır      EŞİNİZ: Evet Hayır
  2. Kimi zaman, eşim, elinde sopayla üzerime yürüyor gibi gelir. SİZ: Evet Hayır         EŞİNİZ: Evet Hayır
  3. Sert bir tartışma sırasında nasıl dengiyle karşılık veririm (misilleme yapanım) diye düşü­nüp dururum.

         SİZ: Evet Hayır          EŞİNİZ: Evet Hayır

Değerlendirme: Yedi maddeye ya da daha çoğuna "evet" yanıtı vermişseniz, büyük bir ola­sılıkla kendini aşırı savunan birisiniz ya da böyle biri olmaya adaysınız demektir.

Uzm.Dr. Sevilay ZORLU

Psikiyatrist &  Psikoterapist

www.antalyaterapipsikiyatri.com

www.antalyacinselterapi.com

facebook.com/antalyaterapipsikiyatri

Şirinyalı Mh. İsmet Gökşen Cad.

1528 S. Şahbaz Apt. K:2 D:5

Tel: 0 (242) 316 98 99

 

Yayın Tarihi
12.06.2017
Bu makale 1149 kişi tarafından okunmuştur.
Bu Haber İçin Yorum Yapın
NOT: E-Mail adresiniz web sitemiz üzerinde yayınlanmayacaktır.
CAPTCHA Image
Bu makaleye ilk yorumu yazan siz olun.

Yazara Ait Diğer Makaleler

Çerez Kullanımı

Kullandığımız çerezler hakkında bilgi almak ve haklarınızı öğrenmek için Çerez Politikamıza bakabilirsiniz.

Daha Fazla

Arama Yap!