Belarus?ta iş imkanları

Bugün Belarus’ta çok az işadamımız var; parmakla sayılacak kadar. Geçen hafta yazdım, iki Türk Minsk’in kaliteli gece hayatını ele geçirmiş, birkaç inşaat firmamız çalışıyor. Aslında Belarus’un Cumhurbaşkanı Lukachenko iki yıl önce tüm inşaat ihalelerini Türklere vereceğim, diye bir açıklama da yapmıştı, ne yazık ki bu açıklama Türk medyasında değerlendirilmedi, ilgililere duyurulmadı.

Belarus hızla kalkınan bir ülke, fabrika inşaatları, eski fabrikaların onarımları, iskâna yeni açılan bölgelerde sayısız inşaat alma olanakları var.

Neler Yapılabilir?

İnşaatçıların en çok sıkıntısını çektikleri “hazır beton.” Hazır beton araçları ve tesisleri. Konuştuğum inşaatçılar ısrarla bunun üzerinde durdular.

Bugün tekstilimizin içinde bulunduğu sıkıntıdan kurtulmanın bir yolu Belarus olabilir. Bizim bazı dış yatırım düşünen işadamlarımız Türki cumhuriyetleri seçiyorlar; Belarus’u nüfusu 10 milyon olduğu için küçük bir pazar, diye algılıyorlar. Oysaki Belarus, koskoca Rusya’nın, Türki cumhuriyetlerin açılış kapısı. Geçen hafta okuduğunuz gibi ütü masası imalatından fabrikatörlüğe geçen Metin Ali Ustaoğlu, “talebi karşılayamıyoruz,” diyor. Rusya’ya üretimini ihraç ediyor, oradan Kırgızistan’a, Türkmenistan’a diğerlerine dağılıyor. Bunların yanında Belarus’un komşularına, Estonya, Letonya, Litvanya, Polonya’ya ihracat yapma olanağı bulunuyor. Hatta Finlandiya’ya.

İşçi ücretleri düşük, Türkiye’nin üçte biri.

Yaptığım küçük bir araştırmada, tekstil imalatı ön plana çıkıyor; bunların başında en fazla kadın iç giyimi imalatına yönelik yatırımlar geliyor. Kadın iç çamaşırı üretimi var, ama yeterli değil. Belarus kadını iç çamaşıra çok önem veriyor; değişik ürünler denemek istiyor. Antalya’da tekstil imalatının durma noktasına geldiğini hatta durduğunu biliyoruz. Antalya tekstil sanayi için Belarus bir umut ışığı olabilir.

Gıda alanı boş gibi. Pek çok yiyecek maddesi yurt dışından geliyor.  (Örnek: Makarna, spagetti, hazır çorbalar ve diğerleri. Yoğurt yok. Var da yok. Meyveli yoğurtlar üretiyorlar, ama yoğurtla ilgisini ben göremedim.)

Ekmek: Antalya’ya tatile gelen Belaruslular ülkelerine dönerken ekmek götürüyorlar. Türk beyaz ekmeğini çok seviyorlar. Belaruslu taze, beyaz ekmek arıyor, kara ekmekten bıkmış. Ekmek üretimi çoğunlukla devletin elinde. Fırıncılık ta bir yatırım konusu rahatlıkla olabilir. Hatırlarsanız, Türkler yurt dışına çıkışı ilk kez fırıncılıkla başlattılar. 

Koskoca Minsk’te bizim bildiğimiz pastaneler yok. Pastayı süper marketlerden satın alıyorlar. Börek, yaş ve kuru pasta, poğaça gibi çeşitleri olan pastane Belarus’ta iş yapar. Ancak bira da satmak gerekecek. 

Ambalaj sanayi hemen hemen sıfır. Tüm üretimler çirkin ambalajlar içinde  pazarlanıyor.

Hemen aklıma gelmişken yazayım,  işçiye ihtiyaçları yok. Yatırım yapacak yabancı sermaye arıyorlar. Bu yazıdan o anlamı çıkarıp da Belarus’a gitmek isteyenlere duyulur: Aç kalırsınız, sefil olursunuz.   

Hizmet ve turizm alanında da çok şeyler yapılabilir. Küçük oteller, restoran, kafe gibi  yatırımlar ön plana çıkabilir.

Küçük imalat sanayi için büyük olanaklar mevcut. Pek çok maddeyi, bir vidayı Rusya’dan getirtiyorlar.

Sıhhi tesisat, elektrik ürünleri için bulunmaz bir pazar. Akdeniz’in ta bir ucundan İspanya ihracatla pazara girmiş.

Konfeksiyon hemen hemen sıfır. İthalata dayalı.

Belarus  dünyanın en iyi ketenini üretiyor. Kendi, devlet konfeksiyonu var, ama çeşit çok az, üstelik moda yeni değil. Belki de Belarus’ta kurulacak bir keten konfeksiyon fabrikası, tüm Akdeniz ülkelerine hatta Türkiye’ye ye bile ihracat yapabilir.

Otomobil yedek parçaları sanayine ihtiyaçları var. Dünyanın her marka otomobili Belarus caddelerinde dolaşıyor. Nedense en büyük rağbet Aoudi. Sadece Amerikan menşeli otomobillere geçit yok. Otomobil fiyatlarını öğrendiğiniz zaman Türkiye’de ne denli vergi ödediğimizi daha iyi anlıyor ve içiniz yanıyor.

Benzin Tasarrufu Sağlayan Hazır Patent:

Şimdi ölmüş bulunan bir makine mühendisinin kızının elinde babasının otomobiller için keşfettiği yakıt tasarrufu patenti var. Arabalara kolayca takılabilen bu aletle yüzde yirmi-otuz oranında yakıt tasarrufu yapıyorsunuz. Bu ürünü üretmek için sadece beş, on bin dolara ihtiyaç var, patent hakkı hariç. Patenti elinde tutan Natalia Bashlakova ile konuştum. Bana, “babamın bir arkadaşından duydum, babamın böyle bir keşifte bulunduğunu. Hatta onun arabasına takmışlar, açıkça tasarrufu görmüşler. Sonra babam 1996 yılında patenti almış, ben hep ülke dışında olduğum için olaydan haberdar değildim, daha iki yıl önce, biraz önce söz ettiğim babamın arkadaşı söyledi. Sonra babamın evraklarını karıştırdık, patenti ve teknik detaylarını bulduk. İlgilenen olursa bir işbirliğine gidebiliriz. Bu sayfaya patentin foto-kopisini koyuyorum. Natalia Bashlakova’nın e- mail adresini veriyorum:  hati@tut.by   İlgilenenler bu adrese  İngilizce, Rusça, hatta Türkçe yazabilirler.

Yabancı Sermaye Koşulları:

Belarus yabancı sermayeyi çekebilmek için her türlü kolaylığı getirmiş. Kâr transferi gibi bir engelleme yok. Yatırımlar üç yıl her türlü vergiden muaf. Bunun içine gümrük vergileri de giriyor. Kurulacak şirketlerin gayrimenkul edinmesi tamamen serbest. Diğer yıllar da gelir vergisi ve diğer vergiler toplamı sadece karın yüzde 12’si. Bu oran 2009 yılından itibaren tüm sektörlere uygulanacak.

Dileyenler, Yabancı sermaye ile ilgili kanunları Ankara Belarus Büyük Elçiliğinin internet sitesinden edinebilirler. Ayrıca Belarus Büyükelçiliği ülkelerinde öngörülen yatırım ihtiyaçlarının bir listesini her ay yayınlıyor.

Belarus’un  yatırım yapacak özel kişilerden istediği minimum döviz miktarı sadece 800 (sekiz yüz) dolar, Bu miktar yapılacak işin büyüklüğüne göre değişiyor. Küçük bir kafe açmak istiyorsanız, bankaya yatıracağınız para miktarı bu kadar. Avukat ve noter masrafları ile bu miktar bin doları buluyor. 

Öğrenim:   

Rusça öğrenmek isteyenler için Belarus büyük nimet. Üniversitelerde yabancı öğrencilere büyük kolaylık gösteriyorlar. Gidince ayda 100 dolara üniversite yurdunda kalmak mümkün. Ayrıca Rusça öğrenmek isteyenler için 3 aylık, 6 aylık, 10 aylık kurslar var üniversitelerde: Kurs fiyatları yatak dahil 1300 ilâ 3000 dolar. Bazı özel firmalar bu fiyatların içine uçak gidiş ücretini de koyuyorlar. Bazı işini bilenler dil öğrenme adına bu kurslara katılıp yaz tatilini bedavaya getiriyorlar. Ayda üç yüz dolarla yiyip içiyor, tatil yapıyorlar.   

Dil dışında eğitim almak isteyenlere önerim: Orada üniversiteyi bitirebilirsiniz, ama dönünce denkliğinizi almak için YÖK’le başınız derde girer. Hatta çok zaman alamazsınız. Bu da Türkiye’de üniversite mezunu kabul edilmemenize yol açar. Dil eğitimi alanlara, YÖK denkliği daha kolay veriyor.  

Yabancı Diller Fakültesi Dekanı ile konuştum, dertli: “Türk öğrencilere hayrandım,” diyor, “ama son yıllarda gelenler Türkler adına beni üzüyorlar. Nerde o eski öğrenciler.”  Dekan haklıydı, etrafa kulak verince, son yıllarda Türk öğrencileri Belarus’a çekenin sarışın güzeller, bir de ucuz  özlemi olduğunu öğrendim. Eğitimin Türkiye’den ucuz olması belki başka bir neden diye ileri sürülebilir, ama orada tanıştığım öğrencileri görünce söylenenlerin doğru olduğuna inandım. Aileleri uyarmak görevimiz diye düşünüyorum.

Faydalı Olacak Türklerin  Adresleri:

Bünyamin İleri

Restoran Naşe Mesta

Revalütsyonnaya  Str. No: 24

Minsk /Belarus

Telefonlar: +375 (17) 203 12 54 Belarus içinden  8 (017) 203 12 54

Cep telefonu: +375 29 676 08 46

Turgay Bayrak

+375 29 682 82 76