Antalyalılar Hızlı Tren istiyor (3)

[Bugün Türk turizminde çok önemli yere sahip olan Antalya’nın 1892 yılından beri süren demiryoluna kavuşma hayali, bir türlü gerçekleşemedi. Bu konuda son yıllarda yapılan girişimler de ne yazık ki henüz sonuçsuz kaldı]

“Turizmin Başkenti”, “Dünya Kenti” sözleri ile tanımladığımız Antalya, artık demiryoluna en kısa zamanda kavuşmalıdır. Görüldüğü gibi Türkiye'de bugün, yük ve yolcu taşımacılığı her yıl büyük bir artış gösteriyor. Yaş sebze-meyve ve kesme çiçekçilikte öncü olan bu kente demiryolunun yapılması ile, bölgenin özellikle sebze ve meyve ihracatını ciddi anlamda arttıracaktır. Demiryolunun Antalya ile mutlaka buluşması gerekir. Böylece yapılacak demiryolu iç turizmi de tetikleyeceği gibi, aynı zamanda Antalya Ticaret ve Tarım ürünlerinden hak ettiği gelir payını alacaktır. Kamyon ve otobüslerle yapılan karayolu taşımacılığı, artık bu yükü çekecek durumda gözükmüyor.

Bugün Türk turizminde çok önemli yere sahip olan Antalya’nın 1892 yılından beri süren demiryoluna kavuşma hayali, bir türlü gerçekleşemedi. Bu konuda son yıllarda yapılan girişimler de ne yazık ki sonuçsuz kaldı.

1980’DE ETÜDÜ YAPILMIŞTI

Ulaştırma Bakanlığı 1980 yılında Burdur – Antalya Demiryolu hattının, etüt, proje ve mühendislik hizmetler işini ihale ederek, proje çalışmalarını başlatmıştı. Proje çalışmaları sürerken, aynı bakanlık tarafından hattın fizibilite etüdü Ortadoğu Teknik Üniversitesi’ne yaptırılmış; ancak etüt sonucunda hattın "fizibıl" olmadığı sonucuna varıldığı için projeden vazgeçilmiş ve 1981 yılında Antalya’ya demiryolu yapımı yatırım programından çıkarılmıştı.

Yine Antalya yöresinin tarımsal ve turizm potansiyelinin daha iyi değerlendirilmesine katkı yapacağı ve ülke ekonomisi açısından da fayda yaratacağı görüşüyle 1984 yılında yine bir çalışma başlatılmıştı. ODTÜ’ye Burdur-Antalya ve Isparta-Antalya hatlarının fizibilite yönünden mukayesesi yaptırılmış, “iki hattın da fizibıl çıkmadığı ancak, Burdur-Antalya hattının, Isparta-Antalya hattından daha uygun olduğu” görüşü alınmıştı. 

Ulaştırma Bakanlığı 1995 yılında yeni bir girişimle, Burdur-Antalya ve Isparta-Antalya arasında tasarlanan demiryolu hatlarının fizibilite etütleri, ODTÜ ile imzalanan bir protokol çerçevesinde güncelleştirilmişti.

Ne var ki bu fizibilite etüdü çalışmalarından da olumlu bir sonuç çıkmamış;  ekonomik ve mali açıdan hatların yapılabilir nitelikte olmadığı kararına varılmıştı. Fizibilite etüt raporunun projenin değerlendirmesi bölümünde; projenin tamamlanmasından sonra elde edilecek gelirlerin, yapım ve işletme giderlerine karşılamayacağı ileri sürülmüştü.

BADAK’IN GAYRETİ

Son on yıl içinde Antalya’ya demiryolu yapılması için en büyük gayreti ANSİAD üyesi ve bugün AKP Milletvekili olan Sayın Sadık Badak göstermiştir.  Sadık Badak’a göre; “hızlı tren projesinin Batı Akdeniz bölgesine ulaşması halinde, Türk turizmine ve tarım ürünlerinin ihracatında çok önemli bir aşama kaydedecektir. Antalya’nın yurdumuzun iç bölgelerine yeni teknolojiye sahip demiryoluyla bağlanması, birden çok sektörde verimliliği hızla artıracaktır. Türkiye'nin sebze ve meyvesinin yüzde 65 'ini sağlayan Antalya bugün, ürünlerini ancak karayoluyla veya Tekirdağ'dan İtalya kıyılarına feribotla geçen kamyonlarla, Avrupa sebze hallerine ulaştırabiliyor.”

Sayın Sadık Badak’ın bu düşüncelerine katılmamak mümkün değil. Çünkü Antalyalı üreticilerin bugünün koşullarında çok primitif kalan, ürünlerini kamyonlarla taşıtması dışında başka bir alternatifi yoktur.  Bu durum iç turizmde de aynıdır. Antalya’ya gezmeye gelen bir kişi, hızlı tren olanağı olduğu takdirde, muhakkak ki, bunu tercih edecektir.

 hızlı tren projesinden yararlanmak için  son yıllarda tekrar harekete geçti.. Antalya çiftçisinin mallarını Avrupa toptancı hallerine 24-48 saat içinde soğutuculu vagonlarla teslim edebilme aracına kavuşamadığı takdirde alternatif pazarı yoktur. Antalya’ya gelen turist, Hızlı Tren Projesi'yle 2-4 günlük turlarla karşılıklı olarak Konya-Ankara-İstanbul'a ulaşması, Türk turizminde bir müşteri çeşitliliği yaratmış olacaktır.

TREN HALA HAYAL Mİ?

Atatürk döneminde bir bağımsızlık sembolü olarak görülen demiryolları, Amerika Birleşik Devletleri'nin şartlı yardımlarıyla durdurulmuş, karayollarına öncelik verilmiştir. Demiryolları öylesine ihmal edilmiştir ki, 1950-1980 döneminde yılda ortalama sadece 30 kilometre demiryolu yapılabilmiştir.

Son yıllarda hızlı tren çalışmalarının hız kazandığı demiryolu ulaşımında; 1935’lerde Burdur’a kadar getirilip bırakılan demiryolu ağının, Antalya Körfezi’ne ulaştırılması konusu, bugünlerde yine gündemde.Antalya'nın ulusal hızlı demiryoluna bağlanmasıyla ilgili 21 Ocak 2008 günü Antalya Kent Konseyi ev sahipliğinde Antalya Milletvekili Sadık Badak başkanlığında bir panel düzenlendi.

'Antalya'nın Hızlı Demiryoluna Bağlanması ve işletme Sistemi' konulu panele Devlet Planlama Teşkilatı (DTP) Ulaştırma ve Demiryolları Uzmanı Serdinç Yılmaz, Türk Ulaşım Sendikası Başkanı Nazmi Güzel, Devlet Demir Yolları (DDY) Proje Şube Müdürü Abdulkadir Aksu, DLH Genel Müdürlüğü Marmaray Bölümü Mimarı Hülya Akboyraz ile Büyükşehir Belediye Başkanı Danışmanı Feridun Uyar konuşmacı olarak katıldı.

Koşarak izlemeye gittiğim Hızlı Tren Paneli’nde, Antalya'nın demiryolu ağına bağlanacağı yönünde yine bir umut çıkmadı. Hızlı tren etütleri yapılan Antalya'nın, hızlı tren kaderinin, ağın Konya'ya ulaşacağı 2009 yılında çizileceği açıklandı. Çünkü bu tarihte hızlı tren Konya'ya ulaşmış olacak. Antalya AKP Milletvekili Sadık Badak’a göre; “Bu tarihe kadar Antalya'nın lobi çalışmalarını yürütmesi halinde; en erken 2015'te Antalya'ya ulaşması tahmin edilen hızlı trenin daha önceden kente gelmesi mümkün olabilecek.”

Antalya’nın demiryolu tarihçesine baktığımızda; 1892’de Antalya’ya ilk defa demiryolu inşaatı girişiminin ardından 1935’te Afyon-Burdur hattının tamamlandığını ve hala o vaziyette kaldığını görüyoruz. Anladığım kadarıyla demiryolu Antalya için, ne yazık ki bana hala bir hayal olarak görünüyor.

ANTALYA TREN HATTI İNŞAATI KRONOLOJİSİ

8 Eylül 1892: Antalya'dan Sivas'a kadar demiryolu güzergâhı keşfi için izin isteyen Amerikalı Corci Earl Cerh'in vekili Baron De Sfelter başvuru yaptı.

17 Ağustos 1913: Antalya'ya demiryolu hattı ile bir ticaret limanı inşaatı hakkında Umur-u İktisadiye ve Sanaiye Anonim Şirketi'yle yazışmalar yapılıyor.

21 Mayıs 1919: Finike-Korkuteli-Antalya-Burdur arasında şimendifer hattı yapmak isteyen Marini adlı emekli bir İtalyan, iki İtalyan komutan, tabip ve tercüman ile Konsolos Marki Granti yol keşfinde bulunmak üzere Korkuteli’ne gittiler.

24 Mayıs 1919: İtalyanlar Finike ile Antalya-Burdur arasında şimendifer hattı inşaatına, hükümetten izin almadan başladılar. (5 Temmuz 1921'de  İtalyan işgali sona erince, bu girişim de sonuçsuz kalacaktır.)

29 Haziran 1927: Afyon-Antalya arasında inşası düşünülen demiryolundan, Burdur-Baladız-Dinar-Sandıklı kısmının yapımına talip olan şirketle görüşme yapılması için Nafia Vekaleti'ne yetki verildi.

5 Ocak 1933: Hükümet Meydanı'nda toplanan binlerce Antalyalı, Afyon-Antalya demiryolu hattının yapılmasına dair meclis kararını büyük bir coşku ile kutlar.

1 Nisan 1933: Afyon-Antalya demiryolunun inşasına ilişkin kanun TBMM'de kabul edildi.

27 Ağustos 1934: Afyon-Antalya demiryolu hattının temeli atıldı.

11 Şubat 1935: Afyon-Antalya Hattı demiryolu inşaatında çalıştırılmaları için Antalya'ya Avusturya uyruklu Mühendis Beziç, Schitehelm ve Davit'in kadroları gönderildi.

10 Temmuz 1935: Antalya’nın, şimendifere [tren] kavuşacağı müjdesi verildi.

11 Temmuz 1935: Antalya Hattına Ray Döşenmeye başlandı.

28 Temmuz 1935: Antalya’ya yapılacak Şimendifer hattı için, Burdur Baladız [Gümüşgün] Tren İstasyonu’nda çok sayıda Antalyalının da katıldığı bir tören yapıldı.

26 Kasım 1935: Afyon-Isparta demiryolu ulaşıma açıldı.

25 Mart 1936: Afyon-Karakuyu demiryolu, bir gün sonra da Bozanönü-Isparta demiryolu törenle ulaşıma açıldı.

1980: Burdur – Antalya Demiryolu hattının, etüt, proje ve mühendislik hizmetleri işi, Ulaştırma Bakanlığı tarafından Ortadoğu Teknik Üniversitesi’ne ihale edildi.

1981: Antalya’ya demiryolu yapımı, fizibil olmadığı görüşü ile yatırım programından çıkarıldı.

1984: ODTÜ’ye Burdur-Antalya ve Isparta-Antalya hatlarının fizibilite yönünden mukayesesi yaptırıldı. Bu araştırmada; “iki hattın da fizibıl olmadığı ancak, Burdur-Antalya hattının, Isparta-Antalya hattından daha uygun olduğu” görüşü ortaya çıktı.

27 Aralık 2002: CHP Antalya milletvekili Feridun Baloğlu Burdur-Antalya demiryolu projesine ilişkin Ulaştırma Bakanının cevaplaması için, Büyük Millet Meclisi’ne soru önergesi verdi.

4 Mart 2003: CHP Antalya Milletvekili Feridun Fikret Baloğlu, Ulaştırma Bakanlığı'na verdiği soru önergesinde, 10 yıllardır sürüncemede bırakılan Antalya-Burdur tren yolunun ne zaman hayata geçireleceğini sordu. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, soru önergesine verdiği cevapta, bu projenin çok pahalı bir proje olduğunu belirterek, uluslararası kredi aradıklarını ifade etti.

21 Ocak 2008: gün Antalya Kent Konseyi ev sahipliğinde AKP Antalya Milletvekili Sadık Badak başkanlığında bir panel düzenlendi.

BİTTİ